یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی که بشر از ابتدا تاکنون در ساخت خانه و سرپناه خود بالاخص در مناطق باران‌زا و جنگلی از آن بهره می‌گرفته، چوب است.
همچنان که چوب به عنوان وسیله‌ای برای ایجاد گرما، روشنایی، پخت و پز، ساخت ظروف مختلف و مجسمه‌ها، وسایل شکار و دور ماندن از خطر جانوران وحشی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.
انسان‌های اولیه هنگامی که از شکار کردن و سکونت در پناهگاه‌های صخره‌ای و غارها فاصله گرفتند و به دامداری و کشاورزی در دشت‌های وسیع و باز روی آوردند لزوم ساخت خانه، حصارکشی و محل نگهداری حیوانات اهلی در کنار مزارع برای آن‌ها به امری ضروری تبدیل شد و در این میان عنصر چوب نقش به سزایی را در ادامه تحولات بشری ایفا نمود.
خانه‌ها اگر با گل و سنگ و خشت هم ساخته می‌شد همچنان برای درب، پنجره، سقف و ستون و سایر لوازم زندگی نیازمند به کارگیری از تنه درختان، الوارهای محکم و اقسام چوب‌های بادوام بودند و این در حالی بود که در خانه‌های جنگلی و به خاطر وفور انواع درختان، تمامی اجزای خانه از چوب ساخته می‌شد که کماکان نمونه‌هایی از این نوع خانه‌ها در مناطق روستایی و تفریحی ایران و سایر نقاط جهان وجود داشته و جهت ساخت کلبه و ویلا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تأثیر دنیای مدرن بر نحوه کاربرد چوب در ساختمان سازی و شکل‌دهی منازل
با عبور از عصر باستان و گذار از دوره سنت و پا گذاشتن به دنیای مدرن و معاصر نه تنها از کاربرد چوب در ساخت خانه، اسباب و اساس و وسایل کاربردی کاسته نشد بلکه به کمک مراکز دانشگاهی و آموزشی، تکنولوژی‌های جدید و کارگاه‌ها و ابزار آلات پیشرفته، هنر معماری، دکوراسیون داخلی و هنرهای چوبی نیز رشد و ارتقا یافت و تأثیر شگرفی بر چگونگی ساخت و شکل دهی خانه‌ها و ساخت وسایل متنوع خانه و محل کار گذاشت.
استفاده و کاربرد چوب به واسطه طبیعی بودن و زنده بودن آن و ارتباط با طبیعت انسانی، به خانه‌ها و ساختمان‌هایی که با مواد و مصالح زمخت صنعتی مثل آهن، بتن و پلاستیک پوشیده شده روح، زیبایی و آرامش بخشیده و فضای معماری را تلطیف و قابل تحمل می‌نماید.
با وجود چندین هزار گونه چوب در جهان، قطعاً این تنوع نقش و رنگ توانایی جلب تمامی سلایق را دارد و شاید کمتر فردی را بتوان یافت که چوب برای او جذابیت نداشته باشد و قادر به ارتباط برقرار نمودن و لذت بردن از چوب و فرآورده‌های چوبی نباشد.
همچنین چوب با توجه به ویژگی‌هایی چون تنوع رنگ، اقسام بافت، آکوستیک بودن، عایق حرارتی، عایق صوتی، حفظ انرژی، وزن، دوام و انعطاف پذیری، قابلیت تراش، حکاکی و سوراخ‌کاری، ساخت سریع، سازگاری با محیط زیست و کمترین آلایندگی (نسبت به مصالح صنعتی)، رنگ پذیری، ضد زنگ بودن و ترمیم راحت قادر است تا ماده‌ای پر کاربرد برای فضاهای شهری، معماری و نماسازی، طراحی داخلی، دکوراسیون و ابزار و وسایل مورد نیاز زندگی در سراسر جهان و در تمامی مناطق شهری و روستایی باشد.
چوب به حالت‌های مختلف روکش، الوار و چوب‌های فرآوری (گلولام و ترمو) شده و انواع گردو، راش، توسکا، چنار، ملچ، بلوط، کاج و سرو، نارون، کبوده و غیره در صنعت ساختمان‌سازی و تجهیزات داخلی خانه‌های ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از پنجره، کمد، کابینت آشپزخانه، تخت، مبلمان و ویترین، وسایل آشپزخانه گرفته تا درب‌ها، نرده‌ها، پله‌ها، لوستر و روشنایی، پارتیشن و دیوارهای جداکننده، جا کفشی، کتابخانه، کف‌پوش سالن و اتاق‌ها و همچنین نمای ساختمان نمونه‌هایی از مصرف و حضور مؤثر چوب در ساخت و تزئین خانه‌ها می‌باشد که بسته به سلیقه مخاطب و نوع سبک، رنگ و پرداخت آن‌ها تغییر می‌یابد.
برای مثال اگر از سبک دکوراسیون اسکاندیناوی استفاده گردد؛ می‌بایست مبلمان و وسایل چوبی و کف‌پوش‌ها تا حد امکان ساده و فاقد رنگ باشند، این درحالی است که در سبک دکوراسیون رترو باید از چوب‌هایی که دارای رنگ‌های متنوع و فرم و ساختارهای غیر معمولی‌اند به کار گرفته شوند.
این نکته نیز قابل توجه است که با وجود آنکه پارکت‌ها و کف‌پوش‌های صنعتی مقرون به صرفه و فراوان بوده و جایگاه ویژه‌ای را در صنعت ساختمان‌سازی داشته اما اجرای یک فرش چوبی به کمک چوب‌های کوچک با رنگ‌های متنوع طبیعی، یکی از زیباترین کاربردهای چوب در زینت بخشیدن به محل زندگی انسان را رقم خواهد زد.
یک هنرمند خلاق و زبردست و یک معرق کار حرفه‌ای با صرف زمان مناسب قادر خواهد بود با چوب‌های مستحکم و خوش رنگ و نقش همچون توسکا، ممرز، چنار، گردو، عناب، شمشاد، اکالیپتوس و غیره انواع نقوش هندسی ساده و پیچیده و گاه ترکیب با نقوش گیاهی و اسلیمی طرحی زیبا و منحصر به فرد شبیه فرش ایرانی را در کف و دیواره سالن، اتاق‌ها و حتی پیشخوان آشپزخانه به وجود آورد.
همان گونه که اشاره شد هرچند در دوره حاضر و به خاطر مقرون به صرفه بودن، انواع وسایل پیش ساخته و اقسام مواد و چوب‌های مصنوعی شامل فیبر، ام دی اف، نئوپان و غیره در طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی خانه‌ها و فروشگاه‌ها به کار گرفته می‌شود اما افراد خوش ذوق و آینده نگر حاضر به صرف هزینه‌های هنگفت و صرفاً استفاده از انواع چوب‌های مستحکم و ماندگار برای ساخت درب خانه و اتاق‌ها، کابینت آشپزخانه، ویترین فروشگاه، میزهای اداری و خانگی می‌باشند و حتی از هنرهایی چون معرق مشبک چوب، منبت و خاتم نیز جهت تزئین و زیباتر نمودن آن‌ها بهره می‌برند.
در این میان باید گفت ارتباط صنعت‌گران چوب، طراحان صنعتی و هنرمندان هنرهای چوبی و ترکیب و همنشینی هنرهای چوبی و سنتی با صنایع چوبی و طراحی صنعتی منجر به خلق آثاری متنوع، بی‌بدیل و زیبا و در عین حال کاربردی و ماندگار خواهد شد و به حضور و تداوم صنایع دستی و هنرهای سنتی که از مهم‌ترین میراث‌های کهن و تمدن ایرانی هستند کمک شایانی می‌باشد.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.